تجویز ومصرف منطقی دارو: مروری براستراتژی‌های 12گانه سازمان جهانی بهداشت

دریافت:20/3/94پذیرش:5/7/94 مقدمه: طی 10 سالگذشته شاهد رشد چشمگیر بودجه دارویی کشور از 500 میلیون دلار به رکورد 3میلیارد دلار بوده‌ایم که مهم‌ترین دلیل آنرا می‌توان تجویز ومصرف غیرمنطقی داروها دانست. مشکلی که علاوه بر تحمیل هزینه‌های هنگفت بر مردم و دولت و اتلافمنابع، منجر به کاهش کیفیت ارایه خدمات پزشکینیز می‌گردد.در مقایسه با حجم عظیم منابع صرف شده، انجام بسیاری از مداخلات کنترل تجویز ومصرف منطقی داروبه خصوص در کشورهای جهان سوم ضروری به نظر می‌رسد. مطالعه حاضربا هدف ارایه چارچوبی ازمهم‌ترین دلایل تجویز ومصرف غیرمنطقی دارو براساس استراتژی‌های 12گانه سازمان جهانی بهداشت انجام گردید. روش کار: مطالعه حاضر به صورت مروری نقلی در نیمهاولسال 1394، با مراجعه به سایت‌های,PubMed ,IranDoc ,SID Magiranو بااستفاده از کلیدواژه‌های استراتژی‌های WHO،مصرف منطقی دارو،تجویزمنطقی که معادل‌های لاتینیآنprescribing وWHO strategies rational وrational Usageانجام گرفت. در مجموع70 مطالعه استخراج شد که پس از بررسی مقالات در مرحله اول باحذف یافته‌های نامرتبط، 43 مقاله هم‌راستا با تحقیق استخراج گردید وبه تحلیل آن‌ها پرداخته شد. یافته‌ها: براساس این مطالعه، استراتژی‌های 12گانه سازمان جهانی بهداشت در چهاربعد آموزشی،مدیریتی،نظارتی و مالی طبقه‌بندی شدند. یافته‌های این پژوهش حاکی از آن است که بیشترین مطالعات در این خصوص به استراتژی‌های آموزشی و مدیریتی پرداخته‌اند و استراتژی‌های نظارتی و مالی کمتر مورد توجه قرارگرفته‌اند؛ به گونه‌ای که بیشترین دلایل شناسایی شده در خصوص تجویز ومصرف غیر منطقی دارو، به دو استراتژی آموزشی و مدیریتی برمی‌گردد. نتیجه‌گیری: نتایج این پژوهش، چارچوبی را برای بررسی و مقایسه همزمان استراتژی‌های سازمان جهانی بهداشت در کشورهای مختلف ارایه می‌دهد. بهره‌گیری از این چارچوب باعث شناسایی بهتر ابعاد مختلف استراتژی‌های تجویز و مصرف منطقی دارو شده و با توجه به حساسیت واهمیت این موضوع در کشور ما، می‌تواند نقاط ضعف اجرایی هریک را مشخص کندو سیاست‌گذاران را برای رفع این کاستی‌ها یاری دهد.